Stolpersteine (struikelstenen)

Geplaatst op door

Stolpersteine (struikelstenen)  in Leeuwendaal

Struikelstenen is een project van de Duitse kunstenaar Gunther Demnig. Het is een eerbetoon aan slachtoffers van het nationaalsocialisme :Joden, maar ook Sinti, Roma, politiek gevangenen, homoseksuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten.

Door de uitspraak van een scholier kwam hij op de naam: Men valt niet over de Stolpersteine, je struikelt met je hoofd en je hart.

Hoe kwam Demnig op het idee?

Op 16 december 1992 plaatste Demnig voor het stadhuis van Keulen een steen  met daarop een messing plaatje met de eerste regels van het bevel van Himmler tot  deportatie van duizend Roma en Sinti. Een project was geboren. Inmiddels liggen er in heel Europa meer dan 75.000 stenen. Lange tijd maakte Demnig de stenen zelf. Maar door de overweldigende  belangstelling wordt hij ondersteund door een bevriende kunstenaar en is zijn project in een stichting ondergebracht.

De stenen zijn van beton met een messing plaatje waarop naam, geboorte-en sterfdatum van vermoorde personen staan. De kunstenaar legt de eerste steen meestal zelf in een gemeente. Nabestaanden moeten zelf het initiatief nemen voor plaatsing soms duurt het wel een jaar voordat de steen gereed is.

Voor wie liggen struikelstenen in Leeuwendaal? Wie waren zij?

Op het adres Vondellaan 5 liggen stenen ter nagedachtenis aan Salomon (Sally) Koekoek en zijn vrouw Helena (Zus) Koekoek-Akker.

Helena trouwt op 25 maart 1942 met Salomon Koekoek. De inzegening vindt plaats in “De Sjoel”, gevolgd door het burgerlijk huwelijk op het gemeentehuis. ’s Avonds is er een diner thuis, want joden mochten niet meer naar een restaurant . Het echtpaar duikt onder bij de moeder van Sally, die een pension heeft in Den Haag. Daar worden zij verraden en gedeporteerd. De moeder van Sally, Mietje Koekoek-Bachrach, wordt evenals Zus, op 3 september 1943 vergast in Auschwitz. Sally verblijft nog 7 maanden in Auschwitz en komt om op 31 maart 1944.

Bij Prins Hendriklaan 9 liggen 3 stenen voor David Akker en Frida Akker-Meijer en hun dochtertje Dineke.

David Joseph (Do) Akker trouwt in 1939 “met de handschoen” met Frida Meijer, een Duitse slagersdochter uit een dorp in Nedersaksen. Zo kon zij Duitsland ontvluchten. Zij verblijven enige maanden aan de Vondellaan 5. Do en zijn inmiddels zwangere vrouw Frida verhuizen naar de Prins Hendriklaan 9. In 1941 krijgen zij een dochtertje: Diena Hilde. Het meisje is veel te vroeg geboren en blijkt gehandicapt te zijn.

Het gezin wordt bij een van de eerste razzia’s in Rijswijk in 1942 opgepakt. Via Westerbork worden zij naar Auschwitz gedeporteerd  en direct bij aankomst op 5 november 1942 omgebracht.

Do sterft op 31 maart 1943 ergens in Midden-Europa

Tot slot vinden we stenen bij Mauritslaan 15 voor Gabriel Waisvisz en Lientje Waisvisz-v.Engers .

Over hen is weinig bekend . Zij zijn in 1943 gedeporteerd en op 4 april 1943 vermoord in Sobibor.

Ter nagedachtenis aan deze bewoners van Leeuwendaal  plaatste Gunther Demnig op 22 februari 2015 de struikelstenen.

Nora Groot

Met dank aan de Historische vereniging Rijswijk